Tendon Bağlarıİnsan bedeni, kas ve iskelet sistemi yardımı ile ayakta ve dik dururken, aynı zamanda hareket kabiliyetini artıran çeşitli organeller ile de mobilize olabilmekte, ihtiyaçlarını karşılamaktadır. Bu organellerden birisi de tendonlardır. Tendon bağları insan vücudunda kas ve kemik arasındaki bağlantıyı sağlarlar. Vücudumuzda bağlantı sağlayan bir başka yapı ise bağ dokusudur. Ancak, bağ dokularının her iki ucu da kemiklere bağlı olduğundan tendonlardan ayrılır. Vücudumuzda tendonlar, hareket elde edilmek istenen yerlerde bulunur. Eller, kollar, bacaklar, ayaklar, bel ve boyun bölgelerinde birçok tendon bağı örneği ile karşılaşmak mümkündür. Tendon bağları, oldukça sağlam ve esnek yapısı ile vücudun en dayanıklı parçalarındandır. Tendon Bağlarının İnsan Yaşamı İçin ÖnemiHareketli eklem olan her bölgede mutlaka tendon bağları bulunur. Tendonlar, eklemlerin açılıp kapanmasını sağlar. Eklemin açılması için kullanılan tendon "ekstansör" olarak adlandırılırken, kapanma işlemini yapan tendon ise "fleksör" olarak adlandırılır. Çeşitli hayvanlardan elde edilen tendon bağları sağlam yapıları nedeni ile insanlar tarafından çeşitli amaçlar için kullanılmıştır. Eski Türklerde yay kirişi, ren geyiğinden veya sığırdan elde edilen tendonlardan oluşur. Tendonlar aynı zamanda esnek yapılı ve dayanıklı olduğu için yaylarda kullanılmıştır. Kasların güç uygulaması, direkt olarak tendonlara aktarılır. Tendon sakatlanmaları yeni başladığında iyi bir fizyoterapist eşliğinde tedavi edilirse eski sağlığına kavuşabilir. Ancak yaralanmalardan sonra halen kötü zeminde koşu yapmak, uygunsuz spor ayakkabılar giymek, ısınmadan spora başlamak tendon tedavisini geciktirir. Hatta iyileşmek yerine tendon tamamen kopabilir. İnsan vücudunda sakatlanmaya en müsait tendon, Aşil tendonudur (ayak tendonu). Aşil Tendonu YaralanmalarıBaldır kasları olan soleus ve gastroknemius'u topuk kemiği kalkaneusa bağlayan, bedenimizin en dayanıklı ve en kalın tendonudur. Aşil tendonu; parmak ucunda yükselme, koşma, atlama gibi aktiviteleri yaptıran tendondur. Aşil tendonunun yaralanmasının birçok nedeni olabilir. Başlangıç olarak Aşil tendona bilinen bir darbe alınmamış ise kas ve doku hastalıklarının olup olmadığı araştırılır. Tendonda meydana gelen hasar "tendonit" olarak adlandırılır. Tendonitler, aşırı yüklenme ve zorlamalarda görülür. Hafta içi vakit bulamayıp hafta sonu spor yapan kişilerde daha sık görülür. Bununla birlikte aniden hızlanmak gereken futbol, basketbol, voleybol gibi oyunlarda da görülür. Tendon bağları ne kadar ısınmış olursa, o kadar az hasar oluşur. Aşil tendonu kopmalarının meydana gelmesinde en büyük etken, ısınmadan aniden koşma, yer değiştirme, öne, arkaya gitme ve durma hareketleridir. Aşil tendonu kopmaları çoğunlukla yaş ilerlediğinde görülür. Genç hastalarda ise daha çok tendonit şeklinde gelişir. İnsan bedeni yaşlandıkça kemikler daha kırılgan, tendonlar daha sert hale gelmektedir. Bu durum kemik kırılganlığını artırırken, genç insanlarda tendonlar da olası darbeler, esneklik nedeniyle daha kolay atlatılabilir. Tendon Bağı Sakatlıklarının Tedavi EdilmesiTendon bağları kemiğe yakın yerden yırtılır ya da kopar. Bu durumda hasta bir kopma ya da yırtılmayı hissedebilir. Yırtığın oluştuğu bölgede kan akışı görülmez. Şişlik ve ağrı başlar, kuvvet kaybı oluşur. El ile kontrol edildiğinde olması gereken yerde tendon boşluğu olduğu görülür. Bu durumda hasta yüz üstü yatırılır ve kopan tendonun bulunduğu ayak kalp seviyesinden yukarıda tutulur. Hasarlı bölgeye 10 dakikada bir 5 dakikalık buz uygulaması yapılarak ilk yardım uygulanır. Hasarın tam olarak tespiti için hastane ortamında MR çekimi yapılır. Yırtık küçük ise bandaj uygulaması yeterli olabilir. Eğer yırtık büyük veya kopukluk var ise açık tendon ameliyatı yapılarak hasta sağlığına kavuşturulur. Ameliyat sonrası nekahat dönemi genç hastalarda daha kısa iken yaşlı hastalarda bu süre iki üç ayı bulmaktadır. |
.jpg "Tendon İltihabı Belirtileri ve Tedavisi")
Tendon bağlarının bu kadar önemli olduğunu bilmiyordum. Geçen hafta koşu yaparken ayak bileğimden bir ses geldi ve şiddetli bir ağrı hissettim. Acaba Aşil tendonu kopması ya da yırtılması mı yaşadım? Ne yapmam gerekiyor, hemen bir doktora mı gitmeliyim?
Cevap yazUz, tendon bağları gerçekten çok önemli ve sizin yaşadığınız durum ciddiye alınması gereken bir durum gibi görünüyor. Ayak bileğinizde bir ses duyup şiddetli bir ağrı hissettiyseniz, bu Aşil tendonu kopması ya da yırtılması olabilir. Bu tür bir yaralanma durumunda aşağıdaki adımları takip etmeniz önerilir:
1. Dinlenme ve Buz Uygulaması: Ayağınızı hemen dinlendirin ve şişmeyi azaltmak için buz uygulayın. Buzu direkt cildinize temas ettirmemeye dikkat edin; bir bez ya da havluya sararak kullanın.
2. Yükselme: Ayağınızı, mümkünse kalp seviyesinin üzerinde tutarak yükseltin. Bu şekilde şişme ve ağrıyı azaltabilirsiniz.
3. Destek: Yürürken yardım alın ve ağrının üzerine gitmeyin. Mümkünse bir baston ya da koltuk değneği kullanın.
4. Tıbbi Yardım: En kısa sürede bir ortopedi uzmanına ya da spor hekimine başvurun. Bu tür yaralanmalar profesyonel bir değerlendirme gerektirir ve uygun tedavi planı yapılmalıdır.
Geçmiş olsun ve umarım en kısa zamanda iyileşirsiniz!